درسهایی از قرآن با موضوع نقش امام باقر(علیه‌السلام) در پرورش عالمان دین

 

نقش امام باقر(علیه‌السلام) در پرورش عالمان دین
تاریخ پخش: 18/06/95
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
عزیزان پای تلویزیون شب جمعه‌ای است که با شهادت امام باقر تطبیق می‌کند. مقداری می‌خواهیم راجع به امام باقر صحبت کنیم. نکات آموزنده و درسی. خود امام باقر در کربلا بود. چون امام سجاد در کربلا بود، امام سجاد بچه‌اش را هم آورده بود.
1- حضور امام باقر(علیه‌السلام) در ماجرای عاشورا
امام باقر سه، چهار ساله بود. یعنی امام باقر صحنه کربلا را دیده بود. شهادت امام حسین را دید. اسارت زینب را دید. کوفه و شام هم رفت. امام باقر می‌نشست، امام جمعه به امیرالمؤمنین لعنت می‌کرد، طبق دستور معاویه. به گفته ابن ابی الحدید. امام باقر بچه بود، می‌دید خطیب امام جمعه به امیرالمؤمنین ناسزا می‌گوید. جسارت‌ها را دید. به امام باقر می‌رسیدند، به جای باقر می‌گفتند: «انت بقر» جسارت می‌کردند. حالا باقر یعنی چه؟ این باقر، بَقَر یعنی شکاف. دیدید نوک قایق تیز است که آب را بشکافد. هواپیما نوکش تیز است که هوا را بشکافد. باقرالعلوم یعنی علم را می‌شکافد، پژوهش می‌کند و عمیق است. گاهی وقت‌ها بعضی آیات قرآن را امام می‌فرمود: اگر من اهلش را پیدا می‌کردم از این آیه تمام دین را درمی‌آوردم. منتهی کسی نیست بفهمد، یعنی شاگرد ندارم. شناخت عمیق، این پژوهش‌هایی که الآن هست، بعضی‌هایش عمیق است. بعضی‌هایش نیمه عمیق است و بعضی‌هایش هم چسباندنی است. یک تکه از این کامپیوتر برمی‌دارد. یک تکه از آن سایت برمی‌دارد. یک تکه از آن اینترنت می‌گیرد و یک چیزهایی به هم می‌چسبانند و پژوهش‌ها هم پژوهش نیست. باقر یعنی محقق، الآن اگر شما به عوام بگویی: نفت چیست؟ می‌گوید: همین که در چراغ است. ولی آنهایی که شکافنده علم هستند از این نفت در دنیای پتروشیمی هزار چیز در می‌آورد. از این نفت هزار چیز درمی‌آورد. امام باقر یعنی یک عمقی دارد...
ما از دریا چه می‌فهمیم؟ آب... آنهایی که یک خرده واردتر هستند، شنا هم می‌روند. شیرجه هم می‌روند. آنهایی که واردتر هستند وسط دریا شیرجه هم می‌روند. غواص کسی است که در عمق دریا می‌رود و لؤلؤ و مرجان بیرون می‌آورد. این را باقر می‌گویند. یعنی در عمقش رفت و نکته بیرون آورد. حالا برای اینکه یک خورده باقر را معنا کنم، یک مطلبی را در یکی از جلسه‌ها گفتم. 

درسهایی از قرآن با موضوع شیوه آموزش دین به مردم مورخ 28/05/95

 

 شیوه آموزش دین به مردم
تاریخ پخش: 28/05/95
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
یک حدیثی است حتماً شنیده‌اید. ما این را می‌خواهیم نخ نخش کنیم، برای امت چیز قشنگی است. حدیثی که شنیده‌اید این است. حدیث در کافی است، از مهم‌ترین کتاب‌های شیعه! بعد از قرآن و نهج‌البلاغه و صحیفه، مهم‌ترین کتاب ما کافی است. قَالَ أَبُو عَبْدِاللَّهِ علیه السلام! امام صادق(علیه‌السلام) فرمود! ابو عبد الله در روایات امام صادق(علیه‌السلام) است. در عزاداری‌ها یا اباعبدالله امام حسین(علیه‌السلام) است. اگر حدیثی نوشته است، ابی عبد الله یعنی امام صادق(علیه‌السلام) است. فرمود که «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله) [صلوات حضار] نَزَلَ بِأَرْضٍ قَرْعَاءَ» پیغمبر وارد یک زمینی شد که کویر بود و گیاه نداشت.
1- بهره‌گیری پیامبر از فرصت‌ها برای آموزش مردم
«لا نبات فیها» نبات نداشت. «فَقَالَ لِأَصْحَابِهِ» به اصحاب فرمود: «ائْتُوا بِحَطَبٍ» بروید و هیزم بیاورید. «فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ نَحْنُ بِأَرْضٍ قَرْعَاءَ» زمین کویر است. هیزم در آن نیست. «مَا بِهَا مِنْ حَطَبٍ» هیزم نیست. کویر است. «قَالَ» فرمود: «فَلْیَأْتِ کُلُّ إِنْسَانٌ بِمَا قَدَرَ عَلَیْهِ» هر چقدر می‌توانید. بروید و تاب بخورید، هر چقدر توانستید، کم یا زیاد، جمع کنید. «فَجَاءُوا بِهِ» رفتند و هر کدام یک سیر، دو سیر هیزم آوردند. «حَتَّى رَمَوْا بَیْنَ یَدَیْهِ» پیش پیغمبر ریختند و گفتند: این هیزم! «بَعْضَهُ عَلَى بَعْضٍ» روی هم ریختند. پیغمبر فرمود: «فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص هَکَذَا تَجْتَمِعُ الذُّنُوبُ» گناهان هم اینطوری جمع می‌شود. اول می‌گویی: من که گناهی نکردم. اما اگر دقت کنی، همه‌ی شما انواع گناهان را کرده‌اید. ولی توجه نداشته‌اید. شما اول گفتید: ‌در این بیابان چیزی نیست. ولی وقتی دقت کردید یک چیزهایی پیدا شد. «هَکَذَا تَجْتَمِعُ الذُّنُوبُ ثُمَّ قَالَ» فرمود: «إِیَّاکُمْ وَالْمُحَقَّرَاتِ مِنَ الذُّنُوبِ» مراقب گناهان کوچک باشید. گناهان بزرگ را انسان به یاد دارد. مثلاً ده میلیون از فلانی گرفته است، بیست میلیون از فلانی خریده است. فلانی را چاقو کشیده است، فلانی را... گناهان بزرگ را به یاد دارد. اما اگر گناهان کوچک است، ولی مثلاً یک فقیری می‌آید، آدم روی فقیر تشر می‌زند، شب هم که می‌خواهد بخوابد، فکر نمی‌کند که گناه کرده است. چیزی نیست. حالا من گفتم که برو تو دیگر، نمی‌خواهد حرف بزنی! خفه شو! ممکن است یک کلمه‌ای گفته باشی، پیش خودت چاقو کشی نیست. کشت و کشتار نیست، اما به یک مسلمانی و یک انسانی گفته‌ای خفه شو! این رقمی گناهان جمع می‌شود. : «إِیَّاکُمْ وَالْمُحَقَّرَاتِ مِنَ الذُّنُوب فَإِنَّ لِکلِّ شیْءٍ طَالِباً أَلَا و َإِنَّ طَالِب َهَا یَکْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ کُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ» (اصول کافی، ج3، ص394، روایة3)
این حدیث ساده است. من هم از بچگی با کم و زیادش این حدیث را شنیده‌ایم. شاید کسی نباشد یا کم کسی باشد که این حدیث را نشنیده باشد. پیغمبر در زمینی و بیابان و کویری که گیاه نبود، به اصحابش فرمود: بروید هیزم جمع کنید، گفتند: اینجا کویر است، فرمود: بروید و دقت کنید. دقت کردند و هر کدام یک مقداری آوردند و روی هم ریختند و یک انبوه هیزم شد. از این حدیث نکاتی درمی‌آید که برای دانشگاه و برای آموزش و پرورش و برای همه مفید است. 

تشبیه همسر به لباس در قرآن 20/03/95

 

 تشبیه همسر به لباس در قرآن
تاریخ پخش: 20/03/95
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
ماه رمضان سر سفره‌ی قرآن هستیم، دو جلسه‌ای هم راجع به قرآن صحبت کردیم،‌ حالا یک مقداری، یک ذره‌ای از بعضی آیات بچشیم. در قرآن راجع به مسایل خانواده خیلی آیه داریم، انتخاب همسر، مهریه، حق زن، حق شوهر، حق بچه، مسأله شیر دادن به بچه، مسأله نامگذاری، محبت به بچه، تعلیم و تربیت بچه، شغل بچه،‌ازدواج بچه،‌ حق زن بر مرد، حق مرد بر زن، خیلی آیه داریم. من یک جمله و یک آیه‌ی یک کلمه‌ای را امشب تفسیر کنم. قرآن می‌فرماید زن و شوهر برای همدیگر مثل لباس هستند. «هُنَّ لِباسٌ...» قاری: «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ» (بقره/187) دو کلمه است، خانم‌ها برای مردها لباس هستند، مردها برای خانم‌ها لباس هستند. تا اینجایی که بنده امروز جمع‌آوری کرده‌ام، «هُنَّ لِباسٌ لَکم» بیست و هفت نکته در این عبارت  هست. گیر من آمده است، من هم بگویم که نه فقیه هستم،‌ نه فیلسوف هستم،‌ نه عارف هستم، هیچی! یک کمی روی این آیه کار کنیم، ‌چقدر چیز گیرمان می‌آید. چه کسی می‌تواند یک کلمه بگوید، بیست و هفت رقم نکته گیر یک آدم عادی بیاید، اگر ملاها فکر کنند، چیزهای بیش‌تری گیرشان می‌آید. حالا آیه‌ی یک کلمه‌ای را که شما می‌توانید حفظ کنید. «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ» امشب کار شما آسان است، فقط مرتب باید این ‌آیه را بخوانید، هر وقت نگاهت کردم، همین آیه را بخوان. شما اینقدر بخوانید که حفظ شوید. کسی هست که در همین یک دقیقه حفظ شده باشد؟ نصفش را من می‌گویم نصفش را شما بگویید. «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ» زن‌ها برای شما لباس هستند،‌ شما برای زن‌ها لباس هستید. حالا بیست و هفت نکته‌اش را بگویم. بخوانید:
1-تناسب همسران در ازدواج
قاری:‌ «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ» زن و شوهر لباس هستند یعنی چه؟ لباس باید در طرح و رنگ و جنس مناسب انسان باشد. یعنی اگر یک آیت الله کروات ببندد، همه به او می‌خندند. همسر باید کفو انسان باشد. متناسب با فکر و فرهنگ و شخصت انسان باشد. نه یعنی تحصیلاتشان. اخلاقشان به هم بخورد. ممکن است هر دو دکتر و فوق لیسانس باشند، ولی کفو هم نباشند. هر دو فارس باشند، عرب باشند، عجم باشند، ترک باشند، لر باشند، ترک باشند، کفو نه این معنا که همشهری و همزبانی و هم... اخلاق باید به هم بخورد.
قاری:‌ «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ» لباس وسیله‌ی زینت است. همسر خوب هم زینت برای انسان است. زینت هر چیزی یک چیزی است. زینت مسجد پیشنماز خوب است. زینت اذان صوت خوب است. همینطور که لباس زینت است، همسر خوب برای همسر زینت است. یعنی همسر افتخار می‌کند که همسر من این است.
2- پوشش عیوب دیگر در طول ازدواج
قاری:‌ «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ» لباس به آدم آرامش می‌دهد، همسر هم به انسان آرامش می‌دهد. قرآن یک آیه دارد که می‌فرماید: ازدواج کنید، «لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً» (روم/21) «لِتَسْکُنُوا» از سکینه، سکینه یعنی آرامش، لباس به انسان آرامش می‌دهد. همسر هم همینطور است، مردهایی که همسرشان می‌میرد، واقعاً یتیم می‌شوند. زن‌هایی که همسرشان می‌میرد، واقعاً یتیم می‌شوند. آرامش است. لباس عیب آدم را می‌پوشاند.
قاری:‌ «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ» زن شوهر لباس هستند. وقتی لباس عیب انسان را می‌پوشاند، زن و شوهر هم باید عیب همدیگر را بپوشانند. یک عیبی مرد دارد، نرو اینطرف و آنطرف نقل کن، یک عیبی خانم دارد، عیب خانمت را این طرف و آن طرف نگو، دیگر چه؟
قاری:‌ «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ» لباس انسان را از سرما و گرما حفظ می‌کند، همسر هم کانون خانواده را حفظ می‌کند. در خانه‌هایی که مادر هست، عروس‌ها، ‌دامادها، نوه‌ها جمع می‌شوند. مادر که از دنیا می‌رود، دیگر خواهر و برادرها همدیگر را ماه به ماه و سال به سال نمی‌بینند. یعنی همسر زندگی را گرم می‌کند، همینطور که لباس انسان را گرم می‌کند، همسر زندگی را گرم می‌کند. خانه‌هایی که همسر در آن نیست، سرد هستند. یک مردی که همسر دارد، بانشاط به خانه می‌رود، یک جوانی که عزب است، در خیابان‌ها ول می‌گردد. امروز اینجا بستنی می‌خورد، فردا آنجا ساندویچ می‌خورد، با آن رفیق می‌شود. با آن می‌گردد. همینطور ول ول است. همسر آرام بخش است. می‌پوشاند، عیب را می‌پوشاند. خانه را گرم می‌کند. 

بهره‌گیری از فضای مجازی در تبلیغ دین(2)

بهره‌گیری از فضای مجازی در تبلیغ دین(2)
تاریخ پخش: 09/02/94
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
در این جلسه ان‌شاءالله می‌خواهیم یک مقداری از فضای مجازی صحبت کنیم. اگر اشتباه نکنم، حالا چون می‌خواهم نسبتش را به مقام معظم رهبری بدهم، یک وقت ممکن است اشتباه کنم. نه ظاهراً درست می‌گویم. به نظرم می‌آید که از آقا شنیدم، در تلویزیون هم پخش شد که اگر من مشکلات رهبری را نداشتم، درست است؟ خودم مسؤول فضای مجازی می‌شدم.
ببینید ما پنج رقم آدم داریم. هر گروهی یک طور است. بعضی آدم‌ها مثل توت هستند. درخت توت را به محض اینکه تکان بدهی، توت‌هایش می‌ریزد. مثل بچه‌های حزب اللهی! می‌گویی: «قد قامت الصلاة» جمعه می‌آید، جماعت می‌رود، نماز عید می‌رود، جبهه می‌رود. در هر کاری این بچه‌های حزب اللهی و بسیجی آماده هستند. ولی همه‌ی مردم توت نیستند. بعضی مردم مثل بسیجی‌ها، مثل توت شیرین هستند. نازک و ظریف و با یک حرکت آماده باش هستند. بعضی مردم مثل انار هستند. انار با تکان نمی‌ریزد. باید دانه دانه رفت و آن‌ها را چید. بعضی مردم نه توت و نه انار نیستند. مثل گل هستند. می‌روی بچینی تیغ هم دارند. اصلاً می‌روی که با آن برخورد کنی، گارد می‌گیرد. بعضی مردم مثل نارگیل هستند. آن بالاست. دستت به آن نمی‌رسد. رفتی بالا کندی، دورش تار است. تارش را پس زدی، پوستش سفت است. این پیر در می‌آورد تا تسلیم شود. ولی اگر حوصله کنی، قلب سفیدی دارد، مواد قندی دارد. گردو کوچک است. پشت برگ‌ها مخفی می‌شود. چوب در کله‌اش هم می‌زنی، پایین نمی‌آید. پس پنج رقم آدم داریم، توتی، اناری، گلی، نارگیلی، گردویی. من که در مسجد می‌روم، یا من که سر کلاس، در دبیرستان، در دانشگاه، در آموزش و پرورش، همان‌هایی که آمدند و نشستند همان توتی‌ها هستند.
1- ویژگی‌ها و امتیازات فضای مجازی
اما این فضای مجازی یک خصوصیاتی دارد. اول اینکه امتیازاتی دارد. یک: فضای مجازی در دسترس است. در خانه‌ات نشستی... شب جمعه است خدا اموات را بیامرزد، مادرم به پدرم گفت: یک تلفن بخر. گفت: من تلفن بخرم که تو حرف بزنی؟ یعنی چه؟‌ یعنی خانه‌ام را به همه‌ی خانه‌ها سوراخ کنم؟ من اجازه نمی‌دهم خانه‌ام به همه‌ی خانه‌ها راه پیدا کند. این‌ پدر و مادر ما مردند. کاش بودند و می‌دیدند که نه فقط خانه به خانه‌ها سوارخ شده است، همه‌ی دنیا به هم سوراخ شده است. یعنی شما از اینجا با یک تماس کانادا را می‌گیری، آمریکا را می‌گیری، چنین و چنان می‌کنی. اصلاً دنیا به هم سوراخ شده است. فضای مجازی در دسترس است. کم‌هزینه است. سریع است. فرامرزی است. فرادینی است. تنوع دارد. هم عکس، هم فیلم، هم صوت، هم متن، به روز است، جذاب است، دوطرفه است، همزمان است، خوب یک شرایطی پیش آمده است، ما باید از این شرایط استفاده کنیم.
یک خاطره‌ی قرآنی بگویم. معلم قرآن هستم. اصحاب کهف که فیلمش را هم تلویزیون نشان داد، مردم گفتند که ما به احترام اصحاب کهف، یک ساختمان بسازیم. یادبود یک پایه‌ای، ستونی، مثل میدان آزادی تهران. در یکی از این فلکه‌ها یک چیزی را مثلاً برپا بکنیم. یادبود! یک مشت که عاقل‌‌تر بودند، قرآن می‌گوید آخر تو که آجر و سیمان و وقت خرج می‌کنی، آخر چرا یادبود؟ اگر می‌خواهی بنیانی بر مزار این‌ها بسازی، «لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِم مَّسْجِدًا» (کهف/21) یک مسجد بسازید. همین میدان آزادی در تهران، یک ساختمانی وسطش هست. هر کس دیده‌است، در تلویزیون هم هر شب نشان می‌دهد. ما می‌توانستیم... آن را آدم‌های قبل از انقلاب ساختند. آن آقایانی که ساختند، اگر آدم‌های مکتبی بودند، می‌گفتند: همین ساختمان را تبدیل به یک مسجد کنیم. در مسجد هم می‌شود خوابید، هم می‌شود جلسه گرفت، هم قرارداد بست. می‌شد این ساختمان یک مسجد باشد، وسط میدان آزادی! «لَنَتَّخِذَنَّ» ما اگر بناست بسازیم. «فَقَالُوا ابْنُوا عَلَیْهِم بُنْیَانًا» (کهف/21) گفتند یک ساختمان بر مزار اصحاب کهف بسازیم، ولی عده‌ای گفتند: نه! «لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِم مَّسْجِدًا» اگر بناست آجری صرف شود، مسجد باشد. شما که یک گوشواره می‌خری، بگو اگر نمازت را درست خواندی، گوشواره می‌خرم. یعنی کارهایمان هدفمند باشد.