درسهایی از قرآن با موضوع علم آموزی، استکبار ستیزی

علم آموزی، استکبار ستیزی
تاریخ پخش: 13/08/95
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
شب جمعه‌ای که عزیزان بحث را پای تلویزیون می‌بینند، شب جمعه سیزده آبان پای بحث نشسته‌اند، که چند تناسب هست. یکی روز دانش‌آموز است. یکی تسخیر لانه‌ی جاسوسی است، یکی هم به مناسبت امام باقر(ع) است. من یک بار دیگر از روی تقویم ببینم. بله! تولد امام باقر(ع) است. تسخیر لانه‌ی جاسوسی، یورش مأموران به دانشگاه و شهادت دانش‌آموزان و روز دانش‌آموز.
1- شکافتن علم، نه ترجمه علوم دیگران
اما امام باقر(ع)، برای هر کدام چند دقیقه‌ای صحبت می‌کنم. کلمه باقر را کسی می‌داند به چه معناست؟ یعنی شکافنده، این کلمه شکافنده یعنی چه؟ بسم الله الرحمن الرحیم! موضوع به مناسبت تولد امام باقر(ع) یک! دوم به مناسبت تسخیر لانه‌ی جاسوسی، سوم روز دانش‌آموز! کلمه‌ی باقر یعنی شکافنده، خیلی از درس‌هایی که ما می‌خوانیم شکافنده نیست، محفوظات است و آبکی است. من دیشب یادداشت می‌کردم، شکافنده علم یعنی چه؟ یعنی تقلیدی نیست. امام باقر(ع)، باقر به معنای شکافنده! نوک کشتی آب را می‌شکافد. نوک هواپیما هوا را می‌شکافد، اینکه باقر می‌گویند، ‌یعنی علم را بشکاف، از درونش چیزی دربیاور. الان بسیاری از علم‌ها تقلیدی است. یک کسی یک کاری انجام می‌دهد، شما هم نگاه می‌کنی و مثل آن را انجام می‌دهی، کپی‌اش را برمیداری. تقلید نباشد. نه ترجمه! خیلی از کتاب‌های دانشگاهی ما ترجمه کتاب‌های دیگر است. یک وقتی مقام معظم رهبری فرمود: ما گفتیم تولید علم، نگفتیم تولید مقاله! نه حفظ! حفظ می‌کند. نه آموزش ماشینی، آموزش ماشینی! بعضی از آموزش‌ها ماشینی است. زمان شاه یک بچه‌ای را شنیدم که به عنوان بچه نابغه در تلویزیون آوردند، گفتند چهل کشور را بگویید، پایتختش را می‌گوید. مثلاً می‌گفتند: فرانسه فوری می‌گفت: پاریس! انگلستان، فوری می‌گفت: لندن! مالزی، کشورش را می‌گفت. هندوستان پایتختش را می‌گفت. به ایران که رسید، گفتند: کشور عزیز ما نتواست بگوید: تهران، چرا برای اینکه در آموزش گفته بودند، ایران تهران، کلمه‌ی ایران را برداشتند و گفتند: کشور ما، دیگر قاطی کرد. گرفتید چه می‌گویم؟ این را آموزش ماشینی می‌گویند. با هم بگویید. یعنی همان لفظ را... مثل کامپیوتر‌ها، کامپیوتر را ما یک بار رفتیم و گفتیم که از کامپیوتر ببینیم والدین کجاست. والدین! یعنی پدر و مادر، آمد که «رئیس الملة والدین» رئیس مردم و رئیس دین، چون والدین هم مثل والدین است. این آموزش ماشینی است. یعنی همان قالب را بلد است، یک خورده تکانش بدهی... مثل نمازی که ما می‌خوانیم، قل هو الله می‌خوانیم، یک سوره دیگر بخوانیم قاطی و پاتی می‌کنیم. آدم هست ریشش هم سفید شده است، سوره «قُل یا أَیُّهَا الْکافِرُون‏»، «وَ لا أَنا عابِدٌ ما عَبَدْتُّمْ» (کافرون/4) «وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ» (کافرون/5) را قاطی و پاتی می‌کند. خیاط آن است که به هر حال... 

درسهایی از قرآن با موضوع ملاک‌های سنجش ایمان در اسلام

ملاک‌های سنجش ایمان در اسلام
تاریخ پخش: 29/07/95
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
در قرآن یک قصه‌ای را نقل می‌کند که هم آیه قرآن و تفسیر است و هم مقام امیرالمؤمنین است، هم در آن می‌گوید که به زرق و برق امثال این‌هایی که خدماتی می‌کنند، توجه نکنید. ممکن است ظاهرش خدمت باشد، ولی باطنش چیز دیگری باشد.
بسم الله الرحمن الرحیم. موضوع: اصل ایمان است، نه هر عملی!
1- جهاد در راه خدا، مقدم بر دیگر خدمات دینی
«أَجَعَلْتُمْ» آیا قرار دادیم،  «سِقایَةَ الْحاجِّ» سقایه همان سقا است. حاج هم یعنی حاجی! «أَجَعَلْتُمْ سِقایَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ» عمارت را هم که می‌دانید، مثلاً می‌گویند فلانی عمارت دارد. «کَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ جاهَدَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ...» (توبه/19) ماجرا اینطور بود. عباس عموی پیامبر، نه حضرت عباس خودمان، یک عباس دیگری است. عباس عموی پیامبر با شیبه، این‌ها دو نفر از این سرکرده‌های عرب بودند، این‌ها به هم افتخار می‌کردند. عباس می‌گفت: من آبرسان حاجی‌ها هستم، مسؤولیت آب حاجی‌ها با من است. رئیس سازمان آب هستم. شیبه هم می‌گفت: من کلیددار کعبه هستم. یک نفر می‌گفت که من مسؤول تشنگی حجاج هستم، یک نفر می‌گفت:‌ من مسؤول تعمیر مسجد هستم، کلیددار کعبه هستم. حضرت علی(علیه‌السلام) فرمود: من سنم از شما کمتر است، ولی من قبل از شما دو نفر به پیغمبر ایمان آوردم. بلند شوید و بساطتان را جمع کنید. سن من کم است، ولی ایمان من... عباس ناراحت شد. چون عباس عموی پیامبر که بود، ‌عموی حضرت علی هم بود. دید پسر برادرش علی بن ابیطالب، تو به آبرسانی می‌نازی و تو هم به کلیدداری، من سنم از شما کمتر است، ولی ایمانم بیش‌تر است. این‌ها آمدند پیش پیغمبر، این آیه نازل شد.
«أَجَعَلْتُمْ سِقایَةَ الْحاجِّ» آیا سقایی حاجی‌ها، آبرسانی به حاجی‌ها، و کلیدداری مسجدالحرام مثل ایمان است؟  مثل جهاد است؟ علی از همه‌ی شما برتر است. حتی اگر آل سعود، آدم خوبی بود، بر فرض! هیچ وقت خادم الحرمین بودن، توسعه‌ی مسجد الحرام و چاپ قرآن، این‌ها کار مقاومت سید حسن نصر الله را در برابر اسراییل نمی‌کند. یک موی سید حسن نصر الله به کل قبیله‌ی آل سعود می‌ارزد. نفت می‌فروشند، هواپیما می‌خرند، یمن را بمباران می‌کنند. این هم شد کار؟ مسأله‌ی ایمان و جهاد خیلی مهم است. «أَجَعَلْتُمْ سِقایَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ» این آیه‌ی قرآن است. معنای این آیه این است که عمل زده نباشید. بدون ایمان کارها سرابی بیش نیست. جسدی بی‌جان است.
شبیه این را در مکه هم داریم. در مکه حاجی‌ها در عید قربان باید قربانی کنند. سر قربانی گاهی یک حرف‌هایی می‌شد، آیه نازل شد که بابا من کاری به خون و گوشت و پوست گوسفندها ندارم، می‌خواهم ببینم، عید قربان دل می‌کنی یا دل نمی‌کنی؟ مهم این است که دل بکنی. دل می‌کنی یا نمی‌کنی؟ آیه‌اش را بخوانم؟ «لَنْ یَنالَ اللَّه‏» بعضی از شماها بلد هستید. لحم یعنی چه؟ گوشت! دم یعنی چه؟ خون! «لَنْ یَنالَ اللَّهَ لُحُومُها وَ لا دِماؤُها» (حج/37) من عید قربان می‌گویم گوسفند بکشید، کاری به گوشت و پوستش ندارم، «وَ لکِنْ یَنالُهُ التَّقْوى‏ مِنْکُمْ» می‌خواهم ببینم تو دل می‌کنی یا نه؟
شبیه این راجع به حضرت ابراهیم هم هست. خدا به ابراهیم دستور داد بچه‌ات را ذبح کن. فرمان خداست.    خواباند و چاقو را گذاشت. گفت: بردار نمی‌خواستم خون اسماعیل ریخته شود. می‌خواستم ببینم تو از بچه‌ات دل می‌کنی یا نه؟ مهم دل کندن است. یعنی غیر از پوست کار یک مغزی هم دارد.
2- راه‌های سنجش ایمان واقعی
اگر کسی ایمان نداشته باشد... ما در قرآن یک خط‌کش‌هایی داریم می‌گوید: هروقت خواستید ببینید آدم‌های خوبی هستید، خودتان را متر کنید. با این متر می‌توانید بفهمید خوب هستید یا بد. بسم الله الرحمن الرحیم،افرادی هستند یک کار خوبی می‌کنند. خانمی جلسه‌ای است. آقایی جلسه‌ای است. هیأتی است. عاشورا خرج داده است. جبهه رفته، جانباز است. استاد دانشگاه است. می‌گوید: من جزء هیأت علمی دانشگاه هستم. هرکس فکر می‌کند آدم خوبی است، من امشب چند تا آیه قرآن خواندم، خودمان را با قرآن متر کنیم. بسم الله الرحمن الرحیم، «قَدْ أَفْلَحَ‏ الْمُؤْمِنُونَ‏، الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ» (مؤمنون/1 و 2) آیا دو رکعت نماز با توجه خواندی؟ جناب آقای قرائتی، ول کن حجت الاسلام هستی یا حجت الاسلام والمسلمین هستی یا ثقه الاسلام یا بالاتر هستی یا پایین‌تر هستی. ول کن سربازی، یا سرتیپ هستی. ول کن یک ریال به فقرا دادی یا یک میلیون دادی؟ دو رکعت نماز با توجه خواندی؟ جمهوری اسلامی می‌خواهد ببیند کارنامه‌اش سفید است یا سیاه، ببیند برای نماز چه کرده است؟ بودجه‌ای که برای نماز گذاشتیم با باقی کارها مقایسه کنیم. 

درسهایی از قرآن با موضوع بهره گیری از فرصت‌های زندگی

بهره گیری از فرصت‌های زندگی

تاریخ پخش: 22/07/95
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
بیست و چند سال است توسط جمعی از فرهنگیان، قرآن دوستان، از روی درسهایی از قرآن چند تا سؤال درمی‌آورند، پایان بحث‌های درسهایی از قرآن تلویزیونی شب جمعه، این مسابقه برگزار می‌شود و به افرادی جوایزی داده می‌شود و با این کار تلویزیون را به عنوان یک کلاس که معلمش من هستم، طلبه‌ای ناچیز ولی محتوایش قرآن و روایات است، این 28 دقیقه را دل می‌دهند و کسی که دل بدهد خیلی چیز یاد می‌گیرد. من چند هزار ساعت در ماشین نشستم، چون دل ندادم هنوز رانندگی یاد نگرفتم. اگر بیست ساعت دل داده بودم الآن راننده شده بودم. این دل دادن خیلی مهم است. نسل نو به جای اینکه گوش بدهد، دل می‌دهد.
الآن از جگرفروش بپرسی مویرگ چیست؟ نمی‌داند. حال آنکه دائماً جگر پاره می‌کند و نگاهش به مویرگ است. اما این خواسته جگر را به سیخ بکشد برای مشتری. چون نخواسته بشناسد، نمی‌شناسد. نیم ساعت پای تلویزیون بخواهیم بفهمیم، خیلی چیز می‌شود یاد گرفت. من از تک تک دست اندر کاران تشکر می‌کنم. در این کار، آموزش و پرورش، خیرین و هرکسی که می‌تواند کمک کند، صدا و سیما، شهرداری، خود مردم، حساب کردیم سیصد میلیون تومان خرج سال این کار است. سیصد میلیون تقسیم بر سه میلیون بچه، در طول یک سال شاید خرج هر بچه یک تومان باشد. مسابقه از این ارزان تر روی کره‌ی زمین وجود ندارد. این هم از لطف خداست.
یک وقت من در مسجد الحرام نشسته بودم دعا می‌کردم. یک مرتبه گفتم: خدایا یک دعا یادم رفت. به من توفیق بده من ارزان‌ترین آدم‌های جمهوری اسلامی باشم. این دعای خوبی است. چون گاهی وقت‌ها افراد پولهای سنگین خرج می‌کنند، نتیجه کم است. سیصد میلیون، سه میلیون بچه نسل نو برای یک سال حساب کنید چقدر می‌شود. البته من نه پول می‌گیرم و نه پول می‌دهم. خود مسئولین این کار را می‌کنند. دست شما درد نکند.
1- برنامه امام سجاد علیه السلام در دوره خفقان بنی امیّه 

محرم، ماه امر به معروف و نهی از منکر

 

 محرم، ماه امر به معروف و نهی از منکر
تاریخ پخش: 08/07/95
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
بحث در آستانه‌ی محرم 95 پخش می‌شود. هفته اول محرم، هفته امر به معروف و نهی از منکر است، دلیلش این است که امام حسین فرمود: کربلا می‌روم که امر به معروف و نهی از منکر کنم. این هفته را و هفته بعد را می‌خواهیم در مورد امر به معروف و نهی از منکر صحبت کنیم.
یک تابلویی من در مورد امر به معروف دارم، این نوار را بعد بگیرید، بنر کنید و در همه شهرها بزنید. این بنرهای مفید خیلی خوب است. یک بنری در تهران زده شده چند بار تا به حال اشک مرا در آورده است. از یک پسر هفده ساله است. یک تابلوی خوب به اندازه یک کتاب اثر دارد. بدنم را به خاک سپردم، روحم را به خدا سپردم، راهم را به شما سپردم. خیلی جمله زیبایی است. یکبار دیگر: بدنم را به خاک سپردم. روحم را به خدا سپردم. راهم را به شما سپردم. (یکی از حضار می‌گوید: نثار روحش صلوات بفرستید... صلوات حضار)
این کلمات، کلمات طلایی است. جمله‌ای که امام حسین در کربلا فرمود و الحمدلله ایرانی‌ها و خیلی‌ها حفظ هستند. «هیهات من الذله» یعنی ابدا زیر بار ذلت نمی‌روم. این جمله‌ی مهمی است.
یک کتاب امر به معروف نوشتم صفحه اول این کتاب تابلو هست. برای اینکه کتاب گران است و همه جا نیست، این تابلوها خوب است. امر به معروف نشانه عشق به مکتب است. آن کسی که گناه می‌بیند و بی‌خیال است، یعنی شد، شد. نشد، نشد. نشانه عشق است. بسم الله الرحمن الرحیم. موضوع: امر به معروف.
1- امر به معروف، نشانه عشق به دین، مکتب و مردم
امر به معروف نشانه‌ی چه چیزهایی است: 1- نشانه عشق به دین و مکتب. 2- نشانه عشق به مردم، چون شما را دوست دارم می‌بینم خلاف می‌روی، می‌گویم: اینطور رانندگی نکن. یک ماشینی که ویراژ می‌رود و به نحو منکر رانندگی می‌کند، اگر بوق زدی پیداست دلم به حالت می‌سوزد، چرا اینطور می‌کنی؟ مردم را دوست دارم.
3- نشانه تعهد؛ یعنی آدم بی‌تفاوتی نیستم. 4- نشانه سوز، 5- نشانه آزادی، چون اگر آزادی نباشد، آدم نمی‌تواند امر به معروف و نهی از منکر کند. 6- نشانه فطرت بیدار 7- تشویق نیکوکاران  8- آگاه کردن افراد جاهل، دیگر باقی را نمی‌نویسم. 

درسهایی از قرآن با موضوع نقش معلّم در هدایت و نجات نسل جوان

 

نقش معلّم در هدایت و نجات نسل جوان

تاریخ پخش: 25/06/95
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
بحث به مناسبت اول مهر، روز بازگشایی مدارس، و هفته‌ی دفاع مقدس است. من چند دقیقه‌ای راجع به دفاع مقدس صحبت می‌کنم. چند دقیقه‌ای هم راجع به اول مهر و تعلیم و تربیت. اما تعلیم و تربیت. ما باید بدانیم که معلمی شغل نیست. مثل پیشنمازی است. پیشنمازی شغل نیست. مثل قضاوت! درست است که قوه‌ی قضاییه، بالاخره استخدام می‌کند و پول هم می‌دهد، اما قاضی شغل نیست. یک عبادت است. مثل اذان گفتن. اذان گفتن یک عبادت است. بله ممکن است حالا مؤذنین شناخته شوند، صدایشان چک شود، رسمیت پیدا کنند، یک حقوقی هم بگیرند. اما اذان گویی شغل نیست. مادر بودن شغل نیست. یعنی اصلاً گفتن کلمه‌ی شغل به مادر بد است. مثل اینکه آدم بگوید: اباالفضل(ع) آدم خوبی است. کلمه‌ی آدم خوبی است، برای اباالفضل(ع) کم است. هیچ چیز نمی‌شود به مادر گفت. باید گفت: مادر مادر است. هر چه به او بگویی کم گفته‌ای!
1- معلّمی، انتقال علم و ارتقای اخلاق نسل نو
دنیا نگاهش به معلم این است که علم منتقل شود. اما معلمی انتقال علم است؟ نه! انتقال روح است. انتقال تجربه است. انقاذ غریق است. یعنی دختر و پسر به خصوص در زمان ما و فضای مجازی و ماهواره و اینترنت و در فضای ما نسل نو در حال غرق شدن هستند. معلم ناجی است. فقط این نیست که سر کلاس بنشینیم و من یک چیزی را که بلد هستم یاد او بدهم. این حداقل معلمی است. آن هم در زمان‌های طبیعی! در شرایط ما معلم ناجی است. معلم چشم می‌دهد، بصیرت می‌دهد. هم بصر می‌دهد و هم بصیرت می‌دهد. مصونیت می‌دهد. دختر و پسری که آسیب‌پذیر هستند، معلم با امداد از خدا و تجربه و تحصیلات و مشورتی که دارد، به این‌ها مصونیت می‌دهد. نگاه ما به معلمی باید شبیه نگاه به انبیاء باشد، اگر خواسته باشیم که آموزش و پرورش ما مفید باشد. اما گر گفتیم حالا یک سری چیزها در کتاب‌ها نوشته‌اند، ما این حرف‌هایی را که در کتاب‌ها نوشته‌اند برای نسل نو نقل می‌کنیم. خیلی‌هایش هم مفید نیست.
کلمه کربلا را وقتی می‌گویند، هیچ کس یاد جغرافیا نمی‌افتد. که شمال غربی یا جنوب شرقی عراق است؟‌ وقتی کربلا می‌گویند، گرچه کربلا اسم زمین است، اما جغرافی‌اش از بین رفته است، تاریخش مانده است. کربلا یعنی عاشورا یعنی امامت، شهادت، اسارت، مقاومت، از کلمه‌ی کربلا این‌ها برداشت می‌شود. هیچ کس نمی‌گوید: شمال شرقی کربلا به بغداد می‌خورد، جنوب غربی‌اش به نجف می‌خورد. کربلا جغرافی هست، اما جغرافی بودنش محو شده است. تاریخش مطرح است. معلمی، معلمی‌اش محو است، این انقاذ غریقش، نجاتش، بصیرتش، مصونیتی که به بچه می‌دهد، این مهم است.